DRINA

Po geografskom položaju, Drina zauzima centralno mesto zapadnog dela Balkanskog poluostrva i pripada slivu Save. Svojim slivom i mrežom, Drina povezuje manje predeone celine severo-zapadne Crne Gore, istocne Hercegovine i Bosne i zapadne Srbije, pocevši od Pivske župe i Drobnjaka, preko Bihora, Mataruga, Bukovice i Starog Vlaha, zatim Azbukovice, Radevine, Osata, Jadra, Pocerine, Gornjeg i Donjeg Biraca i Majevice, do Macve i Semberije. Drina nastaje od Tare i Pive, kod Šcepan-Polja, i na svom putovanju do ušca u Savu, niže Bosanske Race, dugom ukupno 346 km, zadržava glavni meridijanski pravac od juga ka severu. U svom gornjem i srednjem toku, od Šcepan-Polja do Zvornika, omedena brojnim planinama, cini povremena, veca ili manja, skretanja ka severo-zapadu ili severo-istoku, odakle i potice naziv kriva Drina.

Klimatske prilike sliva Drine uslovljene su stalnim opadanjem nadmorske visine, koja se krece u rasponu od visokih planina do Panonske nizije. Zbog toga se i njen sliv nalazi pod uticajem razlicitih klimatskih režima. Tako je izvorišna i najviša oblast Drine, u Crnoj Gori, pod uticajem mediteranske klime, koji se, mada oslabljen, oseca još i u gornjem delu sliva, do Srbinja (Foce), odakle preovladava umereno-kontinentalna klima, dok u donjem slivu, niže Zvornika, ona sasvim prelazi u kontinentalnu. Ove promene najbolje se zapažaju u godišnjoj kolicini padavina. Visokoplaninski predeli primaju 2.000-3000 mm, srednje planine oko 1500 mm, a niske, od 800 do 1000 mm atmosferskog taloga. Kolicina padavina, pak, smanjuje se niz njen tok, mada ne i pravilno, jer tu pravilnost narušavaju lokalni uslovi. Takva je i raspodela padavina tokom godine, pri cemu godišnje kolicine ravnomerno rastu od Šcepan-Polja, gde najsuvlji mesec dobija 4,2% ukupne godišnje kolicine padavina, do Loznice, gde je prosek viši i iznosi 7,1%. Posmatrano u celini, sliv Drine u proseku godišnje prima 1.030 mm padavina i po tome spada u bogate tokove.
Reka Drina - Osobine voda

Osnovna odlika sliva Drine jeste njegovo bogatstvo atmosferskom vodom, jer u proseku godišnje prima nešto više od 1.000 mm padavina. Za vodne osobine Drine karakteristicna je i cinjenica što protice kroz tri padavinske zone; dolazi iz oblasti visokih planina, koje su pod uticajem mediteranskog padavinskog režima, potom tece zonom kontinentalnog padavinskog režima i završava u oblasti kontinentalno-stepskih kiša. U gornjem toku, do Lima, od koga dobija tacno trecinu svojih voda, proticaj Drine zavisi od proticaja njenih sastavnica, Tare i Pive. U srednjem i donjem toku, Drina više nema tako mocnih pritoka i njen vodni režim prvenstveno zavisi od prirodnih uslova. Najviše padavina izlucuje se u maju i junu, a najmanje u februaru. Kako su mnoge planine u slivu Drine više od 1.000 m, to je na njima udeo snega u godišnjoj sumi padavina veci od 50%. U snežnom pokrivacu akumulirana je velika kolicina vode i zato je uticaj snežnica na vodni režim Drine izuzetno veliki, pa su najveci proticaji, po pravilu, s proleca, u aprilu i maju. Zbog velikih padavina u pojedinim periodima, narocito kada pocne otapanje snega, obicno praceno jacim kišama, Drina zna da se izlije iz svog korita, najcešce u donjem toku, nizvodno od Zvornika. Usled relativno velikog nagiba, voda pocne brzo da otice, pa dolazi do poplava u delu Macve i Semberije. Od ukupne dužine toka Drine, danas jednu trecinu (115 km) cini jezero. Time je dolina Drine dosta izgubila od svoje lepote, ali se dobilo na drugoj strani: bolje je iskorišcena hidroenergija; smanjene su opasnosti od poplava itd.

Bogatstvo i raznovrsnost biljnog i životinjskog sveta sliva Drine i Podrinja, još jedan su od velikih i nedovoljno iskorišcenih potencijala Srbije. Ovi predeli, bez ikakvog preterivanja, spadaju u najlepše delove Balkana i odlikuju se prisustvom nekih endemskih i reliktnih vrsta biljaka i životinja. Planina Tara je, na primer, zbog svog znacaja za ekologiju, proglašena za nacionalni park. U njemu su do sada registrovane 53 vrste sisara, 153 vrste ptica i preko 1.000 biljnih vrsta, 34 šumske i 9 livadskih asocijacija, što predstavlja trecinu flore Srbije. Iduci od najnižeg pojasa, gde su zastupljene šume jove i vrbe, povišenjem nadmorske visine smenjuju se zajednice hrasta kitnjaka, cera i sladuna, zatim belog i crnog bora, a u najvišem pojasu nalaze se šume jele, smrce i bukve.

Kao kruna, ne samo Tare i Srbije, stoji Panciceva omorika, koju karakteriše tridesetak metara visoko, vitko i pravo stablo sa piramidalnom krošnjom i tankom korom crvenosmede boje. Ona je relikt flore Evrope, a ime je dobila po Josifu Pancicu, velikanu naše nauke, prosvete i kulture, koji je, davne 1887. godine, istražujuci Zlatibor i Taru, otkrio ovu vrstu omorike. Uz Drinu i njenu okolinu, mogu se pronaci i druge biljke koje predstavljaju endemite Srbije i Balkana, kao što su: žalosni strupnik, halacija, paštricka obloglavka, bosanska divizma, derventski razlicak ili prijatna kandilka..Drinu, baš kao i njene pritoke, odlikuje i bogatsvo ribljih vrsta. Zahvaljujuci cinjenici da Drina menja svoj karakter, prelazeci iz planinske u nizijsku reku, u njoj ima i salmonida i ciprinida, narocito u gornjem i srednjem toku. Od 47 vrsta iz 14 porodica riba, koliko ih ima Drina, u endemicne spadaju; svetlica, koja nastanjuje gornji tok kod Srbinja, i crnka, koja je nadena u Zasavici, ostatku starog toka Drine kod Macvanske Mitrovice. U slivu Drine živi i jedna endemicna vrsta paukolikih životinja, pseudoskorpija, Chithonius pancici, koja je takode dobila ime po Josifu Pancicu. Pronadena je u jednoj pecini kod Perucca i odlikuje je velika (tercijarna) starost. U balkanske endemite spada i nekoliko vrsta stonoga, koje naseljavaju pecinske lokalitete u Podrinju, od kojih su cetiri tipa takode tercijarni relikti. Za Pancica se vezuje i prvi nalaz jedne retke vrste ptica u Srbiji, puzgavca, koju je rodonacelnik naše biologije, otkrio na strmim krševima Gaminske reke u Podrinju. Razvijena je i ornitofauna, pa se mogu sresti kolonije divljih pataka i još desetak drugih vrsta ptica, koje obicno naseljavaju prostor oko plicaka i sprudova ili se, bar, neko vreme tu zadržavaju.